Het intrigerende verhaal van de bekende joodse tekenaar en illustrator Jo Spier tijdens de Tweede Wereldoorlog vormt samen met de werken van 20 hedendaagse Nederlandse en internationale politiek tekenaars een tweeluik in de tentoonstelling Tekenen in Tijden van Oorlog. In twee zalen wordt de kwetsbaarheid van vrijheid zichtbaar gemaakt.

Nog niet eerder werd de periode tussen 1939 en 1951 uit het leven van Spier zo uitvoerig belicht. Naar de oorlogsjaren van het gezin Spier deden conservator Christiaan te Strake en gastconservator Niels Beugeling een uitgebreid onderzoek. Deze jaren waren, vooral door het gedwongen werk van Spier voor de Duitsers, tot nu nog steeds met vraagtekens omgeven. De samenwerking met filmexperts uit Berlijn en Nederland, het Ghetto Museum Terezín (Theresienstadt) (Tsjechië), Joods Museum Amsterdam en het NIOD en nabestaanden en ooggetuigen, boden aanknopingspunten voor een nieuwe kijk op deze voor het gezin Spier zo ingrijpende periode.
Tijdens gesprekken met betrokkenen, waaronder zijn zoon, die ook in Theresienstadt gevangen zat, en het jarenlange onderzoek in collecties van collega-musea als het Joods Museum Amsterdam en het Ghetto Museum Terezín, is er bijzonder materiaal beschikbaar dat nu voor het eerst in samenhang getoond wordt. Zo zijn verschillende tekeningen te zien die Jo Spier in Theresienstadt in opdracht van de bezetter heeft moeten maken, maar ook het werkelijke beeld dat hij (deels in het geheim, deels na de bevrijding uit zijn herinnering) heeft opgetekend. Aan de hand van die beelden en objecten wordt zowel het door de Duitsers gewenste als het werkelijk beeld van het ghetto/concentratiekamp Theresienstadt getoond. Ook de overgebleven fragmenten van de film die in opdracht van de bezetter over Theresienstadt vervaardigd werd zullen te zien zijn, in combinatie met de tekeningen die Jo Spier ervan maakte.

Aan de hand van hedendaagse politieke tekeningen wordt in de tweede zaal een brug geslagen naar de actualiteit en de kwetsbaarheid van vrijheid. Het werk van Nederlandse en internationale tekenaars roept vragen op over beeldvorming, symboliek en (zelf)censuur in tijden van conflict en oorlog.

De tentoonstelling toont werk van Nederlandse, Duitse, Oekraïense, Palestijnse, Russische en Israëlische tekenaars, allemaal met een specifieke blik op het beeld van de oorlog.

De tentoonstelling is te zien van 22 maart t/m 22 juni in het Stedelijk Museum Zutphen.

© Foto: Musea Zutphen