Op 15 november 1572 schoten Oranjegezinde soldaten met kanonnen en haakbussen op de Spaanse aanvallers. Op 15 oktober 2022 legden honderden mensen met schep en troffel de plek van deze gebeurtenis bloot. Deze publieksopgraving was een van de hoogtepunten van het themajaar ‘De Geboorte van Nederland, Zutphen in 1572’. De resultaten van de opgravingen zijn nu in boekvorm verschenen, inclusief een gloednieuwe 3D-reconstructie van het vestingwerk.
De opgraving van 2022 gaf veel nieuwe inzichten. Zo werd er een kazemat opgegraven, waarvan de geschutpoorten nog helemaal intact bleken te zijn. Behalve nieuwe gegevens over de constructie van het gebouw, kwamen er ook vele vondsten naar boven, waaronder een heiligenbeeldje van Maria met kind en een stuk van een menselijke schedel: een van de slachtoffers van de oorlogshandelingen die hier hebben plaatsgevonden.
De publieksopgraving heeft veel los gemaakt. Mensen waren teleurgesteld dat alles weer werd toegedekt met aarde. Het terrein is tot gemeentelijk archeologisch monument verklaard. Nu is er een publicatie waarin alles over het vestingwerk, de bouw in 1532-1536, de constructie, de vondsten en de gebeurtenissen in 1572 te lezen valt.
Het boek Duc d’Alba’s Gat. Archeologisch onderzoek aan een 16e-eeuws rondeel op het Spanjaardsveld in Zutphen is geschreven door Bert Fermin, Michel Groothedde, Constant Willems en Dineke van Krimpen. Het is deel 159 in de reeks Zutphense Archeologische Publicaties. Het telt 128 pagina’s en 207 afbeeldingen en is voor 12,50 euro verkrijgbaar in de Zutphense boekhandels.
© Foto: Team Archeologie Zutphen