De nieuwe Um Zellem zit vol ontdekkingen en verhalen: van een 18e-eeuwse ‘princes’ uit Velswijk tot het ‘rotte-ei-pannenkoeken’-incident bij een zomerkamp.
Welke jeugdherinneringen zitten achter nachtspelen in de Slangenburg, liefdes op de knapen- en meisjesverenigingen en het beroemde ‘rotte-ei-pannenkoeken’-incident? Wie was de mysterieuze ‘Princes van de Braak’? Hoe leidde een toevallige ontmoeting op de begraafplaats tot een vergeten emigratieverhaal? De nieuwste Um Zellem brengt historische speurtochten én persoonlijke verhalen samen.
Het openingsartikel van Henk Wentink duikt in de wereld van de knapen- en meisjesverenigingen in Zelhem en Halle, stevig geworteld in de christelijke traditie. Na de zondagschool stapte je bijna automatisch over naar de jongelingsvereniging. De avonden bestonden uit spel, Bijbellezen, toneel en uitwisselingen met andere dorpen.
Daarna volgt de speurtocht naar de ‘Princes van de Braak’, een vrouw met drie onwettige kinderen in de achttiende eeuw, woonachtig op een boerderij in Velswijk. Haar bijnaam, én die van andere ‘buitenbeentjes’ die er woonden, blijft tot op heden een raadsel.
In de rubriek Oude ambachten staat de bakker centraal. Van houtgestookte bakhuisjes in het buitengebied, zoals bij museum Smedekinck, tot moderne ovens die duizenden broden per uur produceren. Bakkers vertellen over het vakmanschap van toen, het werken met desem, en de veranderingen in het bakkersleven.
Augustus/september was het jaargetijde waarin de oogst uit de moestuin steriel werd verwerkt tot voedselvoorraad voor de winter. Het dialectverhaal is deze keer daarom gewijd aan het wecken. Een onmisbaar maar ‘nooddrufteg wark’.
Jan Saalmink beschrijft hoe een ontmoeting op de Zelhemse begraafplaats met een Canadees echtpaar leidde tot het verhaal van de familie Van der Deen. In 1958 emigreerden zij naar Ontario, Canada, op zoek naar een beter bestaan. Bijna stapten ze in het vliegtuig dat kort daarna verongelukte, een gebeurtenis die hun leven voorgoed had kunnen veranderen.
Ook de missionaris Ludger krijgt aandacht. Hij verspreide het christendom in de 8e eeuw in Zelhem, stichtte er een kerkje en liet zo zijn sporen na in de Achterhoek.
De boekbesprekingen voeren langs kruidenvrouw Christina Poppinck uit Emmerik, die banden had met Zelhem, de grensbataljons in de Achterhoek aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, en het onderduikverhaal van huisarts Isaak Cohen in Halle.
Tot slot zet Um Zellem vrijwilligers Anton en Annie Maalderink in het zonnetje en eindigt met het korte, krachtige gedicht Eigen weg van Thea Onnink-Stronks, over veerkracht in moeilijke tijden.
Um Zellem 23 is vanaf 22 augustus verkrijgbaar bij museum Smedekinck in Zelhem, de Read Shop in Zelhem en via de Oudheidkundige Vereniging Salehem.