De besprekingen van stikstofbemiddelaar Johan Remkes met natuur- en milieugroepen hebben Agractie hooglijk verbaasd. De vooraanstaande boerenprotestgroep heeft de boeren daarom opgeroepen actie te blijven voeren, terwijl agent Toon Ruiken waarschuwt niet te ver te gaan.
Erik Luiten, één van de voormannen van Agractie, vraagt zich af waar het initiatief van Remkes vandaan komt. “Is dit de opdracht van de Tweede Kamer?”, vraagt Luiten zich af. “Er zou met de boeren bemiddeld worden, maar nu wordt het in één keer wel heel breed getrokken. Nu zien we wel gebeuren waar het rapport van Remkes op uit zal draaien.” Gaat de eigenaar van een boerenbedrijf in Aalten er dan vanuit dat de boeren er niets mee opschieten? “Exact. Ik denk dat we dan terug bij af zijn. Daarom doen we deze oproep om actie te blijven voeren.”
Luiten wijst erop dat de acties van de boeren wel binnen de regels van de wet moeten blijven. Dus bijvoorbeeld geen blokkades maar ‘stand stills’, zoals de trekkers zichtbaar parkeren langs de (snel)weg of op lage snelheid over een rotonde rijden. Dat gebeurde recent ook in ’s-Heerenberg, nabij de Duitse grens. “Daarmee kunnen we al heel veel bereiken”, denkt de melkveehouder uit Aalten.
De verantwoordelijkheid wordt dan wel expliciet bij de boeren zelf neergelegd, waarmee de kans bestaat dat ze over de schreef zouden kunnen gaan. “Interessant is de vraag hoe het kan dat een beroepsgroep, die zó gedragsgetrouw is en verantwoordelijkheidsgevoel heeft, soms over het randje kan gaan”, vraagt Luiten zich hardop af. “Ik keur het niet goed maar ik begrijp heel goed waar de emotie vandaan komt en waar de betrokkenheid in zit.”
Wat er wanneer en waar gaat gebeuren, is niet duidelijk. “Er valt geen peil op te trekken. Als een trekkergroep vandaag besluit vanavond op pad te gaan, dan doen ze dat”, zegt de Achterhoekse ‘boerenagent’ Toon Ruiken, die na de oproep van Agractie contact heeft gezocht met Luiten. Ruiken gaat niet uit van harde acties: “Ik reken er op dat de boeren die meedoen zich normaal gedragen. Dan hoeft er ook geen politie aan te pas te komen.”
Wat als bij de acties de wettelijke grenzen worden overschreden? Ruiken: “Met keiharde acties als blokkades, het dumpen van afval en het in brand steken van hooibalen en autobanden, zijn we klaar. Dan wordt er keihard opgetreden. Als dat op het moment zelf niet kan, dan volgt er een strafrechtelijk onderzoek na de tijd.”
Farmers For Defense (FDF), een andere boerenprotestgroep, heeft (harde) acties opgeschort zolang de besprekingen met Remkes lopen. Agractie kiest dus voor een eigen strategie, met het risico dat de boeren de gunfactor verliezen mochten de acties uit de hand lopen. “Dat is een reëel risico dat we voor lief moeten nemen”, zegt Luiten. “Bij zo’n forse sanering met sluiting van bedrijven wordt de sympathie bij de burgers van een lagere orde, dan staat het overleven met het bedrijf voorop.”
Luiten stelt dat de oplossing aan de onderhandelingstafel ligt: “Boeren zijn niet tegen de natuur en het gaat niet alleen om het woordje stikstof, dat is één element. Het gaat om veel meer, bijvoorbeeld ook over de droogte. Daarom moeten we het over de inhoud hebben. Het zal via gesprekken opgelost moeten worden.”