“Kijk, daar in de verte, ze komen eraan, zien jullie de paarden en de wagens, met grote stappen komen ze dichterbij. Ze zijn net onderweg, vannacht waren ze in het Wapen van Heeckeren en nu reizen ze door naar het verre westen” vertelt Leo aan zijn kinderen Jan, Gerrit, Irene en Leida.
Met een beetje verbeelding kan de wandelaar en fietser voelen dat dit een eeuwenoude weg is, het is een hessenweg, nog steeds een zandpad met wat kuilen. Het lommerrijke zandpad loopt tussen Hoog-Keppel en de Kruisberg in Doetinchem, het laatste stuk heet Loenhorsterweg. De wagens zijn de boerderij genaderd, het zijn er acht, ze rijden in konvooi, dat is veilig en gezellig. Gerrit vraagt of hij mee op het paard mag, en hoppa, de voerman pakt hem lachend onder de armen en daar zit hij voorop in het zadel. Vader Leo roept “tot aan de kerk en dan weer terug naar huis”. Jan loopt mee met de stoet, Leida en Irene zwaaien ze uit. “Hoe heet jij, waar kom je vandaan?” vraagt Gerrit. “Harm”, antwoordt de voerman “ ik kom uit Duitsland.”
In Laag-Keppel kwamen vroeger twee hessenwegen samen, uit Anholt en uit Bocholt. Via Laag-Keppel liep de weg naar Doesburg. Voorbij Doesburg splitste de weg zich in een noordelijke tak richting Harderwijk en een zuidelijke tak naar Amersfoort. In Harderwijk werden de goederen overgeladen in schepen en via de Zuiderzee naar Amsterdam vervoerd. In Amersfoort ging de handel over land naar Amsterdam of via schepen over de Eem en de Zuiderzee.
Het waren internationale routes voor handelaren met grote karren, zo breed en zwaar dat ze niet over de normale wegen mochten rijden, die waren daar niet op berekend. Al vanaf de 15e eeuw waren er dergelijke handelsroutes tussen de Hanzesteden, vanaf de 17e eeuw werden ze bekend als hessenwegen. De wagens reden stapvoets en waren wekenlang onderweg, per dag een afstand van 20 tot 35 km. De karren waren hoog opgeladen met handelswaren en werden getrokken door meerdere paarden, soms een zevenspan. Het was een spectaculair schouwspel, er zijn enkele oude schilderijen en tekeningen van hessenwagens bewaard gebleven waarop dat goed te zien is.
“Wat zit er allemaal in je kar“, wil Jan weten. “Potten, pannen, kleden, peper, glas en een grote mand met Duitse worst voor onderweg, hier neem deze worst mee, we zijn bij de kerk dus jullie moeten weer naar huis” stelt Harm “en zeg maar tegen je vader dat we half september weer langskomen op de terugreis.”
Het boek ‘Hessenwegen en Kiepkerels in de Achterhoek’ is uitgegeven in 2019 door historische vereniging Stad en Ambt Doesborgh en is verkrijgbaar in museum de Roode Tooren in Doesburg. De Open Monumentendagen Bronckhorst vinden plaats op 14 en 15 september 2024. Het thema dit jaar is Erfgoed van routes, netwerken en verbindingen.