In de recreatieplas bij camping De Betteld in Zelhem is een verhoogde waarde van PFAS aangetroffen. Het is de eerste keer dat het water door de provincie is gecontroleerd, eerder werd ook in Dinxperlo een soortgelijke ontdekking gedaan. Andere recreatieplassen worden nu ‘met spoed’ onderzocht, mensen hoeven zich volgens het RIVM niet direct zorgen te maken.
“Er is geen acuut gevaar”, geeft Coen Berends, persvoorlichter van het RIVM aan. “We kennen niemand die direct ziek is geworden van PFAS, maar we weten op basis van onderzoek wel dat het niet gezond is om er te zwemmen.” Het afsluiten door blauwalg gebeurt al vaker, maar dit is het eerste jaar dat zwemplassen in de Achterhoek te maken krijgen met PFAS-controles. Dat komt omdat er vanuit het RIVM nieuwe advieswaarden zijn uitgedaan, waardoor provincies en waterschappen handvaten hebben voor de controles.
Het Waterschap Rijn en IJssel heeft vorige maand metingen in Zelhem gedaan, de eigenaar van De Betteld kreeg dinsdagmiddag te horen dat daarbij verhoogde concentraties PFAS zijn gevonden. Dit is een verzamelnaam voor allerlei chemische stoffen die gevaarlijk kunnen zijn voor de volksgezondheid. Daarom is per direct een negatief zwemadvies uitgedaan. De waarschuwing is breder, ook honden zouden niet meer moeten zwemmen in het water. Vis die is gevangen in de plas zou ook niet moeten worden gegeten. Er worden waarschuwingsborden bij de Betteld geplaatst.
“Wij vinden dit natuurlijk hartstikke beroerd”, verzucht campingeigenaar Gerard Hobelman van De Betteld. De recreatieplas van ongeveer vijf hectare is sinds 2008 in gebruik, nadat het graafwerk in 2002 van start ging. Elke zomer zwemmen honderden campinggasten in het water. Nu moet Hobelman ze echter waarschuwen. “Voor ons is het wrang, want wij willen graag dat mensen heerlijk kunnen zwemmen. Ik weet niet of er nu minder bezoekers komen. Vroeger hadden we een camping zonder plas, toen waren we ook populair. Maar het kan zijn dat een enkeling nu niet meer komt.”
Aangezien dit het eerste jaar is dat zwemwater in de Achterhoek wordt gecontroleerd op PFAS, kan het verstrekkende gevolgen hebben voor de recreatie in de regio. Want ook het water in Stroombroek, ’t Hilgelo en de Rhederlaag wordt gecontroleerd. “We hebben 75 zwemwateren die één keer per maand worden onderzocht”, geeft een provinciewoordvoerder aan, die niet weet of de andere wateren in de Achterhoek al gekeurd zijn. “Die plassen worden nu met spoed onderzocht op de aanwezigheid. Ik kan nog niet zeggen wanneer de resultaten bekend zijn.”
Hoe de PFAS in zwemwateren terecht komt, is voor zowel het RIVM, de campingeigenaar als de provincie onduidelijk. De kennis over de chemische stoffen is nog beperkt, er is wel een groot programma uitgerold om meer duidelijkheid te krijgen. “Het wordt wel op allerlei manieren verspreid, via blusapparatuur en het verzetten van grond”, geeft de RIVM-woordvoerder aan. “We weten eigenlijk alleen dat het in het hele land zit, de PFAS. Onderdeel van het programma is ook om te onderzoeken hoe het in de natuur terecht is gekomen.”
Campinggasten op De Betteld wordt voorlopig in ieder geval afgeraden om te zwemmen in de plas. Eigenaar Hobelman gaat zelf wel verder onderzoek doen naar aanleiding van de PFAS-meting van het waterschap. “We willen weten of het een incident is, die constatering, want ze hebben één test gedaan op ene hoekje van de plas”, zegt de Zelhemse campingeigenaar. “Misschien is daar iets gebeurd waar wij niks van weten. Dus we gaan meer monsters nemen, op meerdere plekken.”
Dit bericht is tot stand gekomen in samenwerking met streekomroep REGIO8